Een lokale ster

Annica Brummel
|

‘Oh wauw! Je schrijft zulke mooie columns! Ik lees al je columns. Ik verzamel ze allemaal. Ja, hij is een ster!’ Deze spontane lofzang doet zich voor tijdens een van de focusgroepen die ik onlangs heb gehouden. Willem, een van de respondenten komt er achter dat een andere respondent, Rob, vrijwilliger is bij de wijkkrant. ‘Oh nou, dank je wel. Leuk om te horen’ is de reactie van Rob.

De reactie van Willem schetst een goed beeld van de waarde van vrijwilligerswerk. In een eerder interview vertelde Rob dat het vrijwilligerswerk belangrijk voor hem is. Hij ontmoet nieuwe mensen, kan zijn talent inzetten en krijgt waardering voor zijn inspanning. Tegelijk leert hij de nieuwe wijk kennen, waar hij sinds een jaar woont.

Maar het vrijwilligerswerk biedt hem nog meer. Het geeft hem de ruimte om open te zijn. Open over zichzelf en de bipolaire stoornis die hij heeft. In een van zijn columns in de wijkkrant beschrijft hij wat dit voor hem betekent. En dat het hard werken is om stabiel te blijven. Openheid over zijn beperking is niet altijd vanzelfsprekend geweest. Het is een proces van vrijer worden. Vrijwilligerswerk als vrijplaats om te zijn wie je wilt zijn.

Maar de vrijheid en de status die het vrijwilligerswerk hem opleveren, gelden alleen lokaal. Zowel Rob als Willem bezoeken geen reünies meer. Op reünies kom je leeftijdsgenoten tegen die een betaalde baan hebben, die misschien wel directeur zijn geworden. Daar wordt je geconfronteerd met de verwachtingen die de samenleving van je heeft. Of die je misschien jezelf oplegt. Schaamte overheerst. Het vrijwilligerswerk dat Rob zoveel brengt, lijkt opeens minder van waarde.

Verwachtingen zijn beklemmend. Ze belemmeren je om te zijn wie je wilt zijn. Maar we leggen ze grotendeels zelf aan ons op. Rob vertelt dat hij nog niet zo lang geleden een opleiding heeft gevolgd. Hij vertelde niets over zijn psychiatrische achtergrond. ‘Want wie wil er nou een psychiatrisch iemand als collega?’ was zijn redenering. Het leverde veel spanning en stress op. Hij is met zijn opleiding gestopt.

Maar verwachtingen zijn er om doorbroken te worden. Verhalen kunnen hier bij helpen. Verhalen zetten aan tot denken, werken helend of houden een spiegel voor. Verhalen kunnen in verschillende vormen verteld worden. Rob heeft als voornemen om dit jaar een boek te schrijven. Zou hij dan wel naar de reünie gaan?

Annica Brummel is promovenda aan de Radboud Universiteit en doet onderzoek naar sociale inclusie in de wijk. Daarnaast werkt ze als projectleider innovatie bij een welzijnsorganisatie in Nijmegen. Verder is zij lid van de Human Capability and Development Association en medeoprichter van het Nederlands-Vlaams Netwerk voor de promotie van de Capability Approach in het sociale domein.