Ongeveer een jaar geleden begon ik aan het onderzoek ‘Thuis in de gemeente’. Een onderzoek waarin mensen met een verstandelijke beperking niet alleen de rol van respondent, maar ook van interviewer hebben. De gedachte hierachter is dat zij door hun kennis en ervaring beter in staat zijn om de beleving te achterhalen van mensen met een verstandelijke beperking dan iemand zonder een beperking.
We hebben hiervoor een aangepaste versie van de methode ‘Zeg het ons’ gebruikt waarbij de interviewers 37 meerkeuze en acht open vragen hebben afgenomen. Empowerment vormt een belangrijke inspiratiebron voor deze methode.
Als beginnende onderzoeker riep de keuze voor de interviewers meteen allerlei vragen bij mij op. Wat kan ik verwachten? Zijn mijn begeleidingskunsten goed genoeg? Vinden ze het wel fijn om ook samen met mij op pad te gaan? Waar gaan we het over hebben?
Geleidelijk ben ik me gaan realiseren hoe waardevol de informele gesprekken waren tussen mij en de interviewers met wie ik op pad ging. In de trein en bus deelden wij persoonlijke verhalen met elkaar. Deze gesprekken gaven mij inzicht in een andere belevingswereld, waardoor ik de resultaten beter in perspectief kon plaatsen. Een persoonlijke band en vertrouwen opbouwen, is essentieel voor dit soort onderzoek. Het was de basis voor het oplossen van problemen en wegnemen van zorgen over bijvoorbeeld de treinreis en het zoeken van de interviewlocatie. Bovendien leidde het tot open communicatie. De interviewers schroomden niet om aan te geven wat zij van de interviewmethode vonden en waar ze tegenaan liepen. Achteraf gezien hadden we hen meer kunnen betrekken bij het ontwerp van de onderzoeksmethode. Had ik hen dan toch onderschat?
Dit onderzoek was een proces van vele vragen, reflectie, dialoog en ontwikkeling van nieuwe vaardigheden. Ik ben hierdoor veranderd in een meer zelfverzekerde onderzoeker die mogelijkheden ziet in het betrekken van mensen met een verstandelijke beperking bij alle fasen van een onderzoek. Ik heb geleerd dat de methode van participatief onderzoek belangrijk is, maar een open en betrokken houding van de onderzoeker is misschien wel veel belangrijker.