-
Intro
Intro
De term ‘ verstandelijke beperking’ verwijst naar problemen op het vlak van cognitieve mogelijkheden én adaptieve vaardigheden. Deze mogelijkheden en vaardigheden interfereren met vele activiteiten binnen het dagelijkse leven. De verstandelijke beperking ontstaat voor de leeftijd van 18 jaar. Onder cognitieve vaardigheden zien we domeinen als probleem oplossen, redeneren en leren. Deze cognitieve vaardigheden kunnen we meten aan de hand van een IQ test. IQ-scores tot en met 70 wijzen op een verstandelijke beperking. Onder adaptieve vaardigheden verstaan we conceptuele, sociale en praktische vaardigheden. De combinatie van moeilijkheden met cognitieve en adaptieve vaardigheden, komt voor bij mensen met een verstandelijke beperking.
Het interdisciplinaire vakgebied disability studies bestudeert disability als complex maatschappelijk verschijnsel. Disability studies gaat ervan uit dat begrippen die gebruikt worden - zoals ‘beperking’, ‘handicap’, ‘disability’ - sociale constructies zijn, waarvan de betekenissen onderhevig zijn aan veranderingen in tijd, plaats en context. Ook de term 'verstandelijke beperking' is een sociale constructie, een afspraak. Het label 'verstandelijke beperking' gaat gepaard met veel kans tot (zelf)stigma en discriminatie.
Disability studies is gericht op de emancipatie van mensen met beperkingen. Disability studies heeft tot doel bij te dragen aan de voorwaarden voor een inclusieve samenleving en het daarbij behorende beleid. Het gaat hier om alle levensterreinen, zoals vrije tijd, wonen, scholing, werk en gezondheid. Ook mensen met een verstandelijke beperking willen we vanzelfsprekend betrekken in alle mogelijke rollen. Hiervoor moeten we contexten scheppen waar openheid is: waar mensen welkom zijn en waar de communicatie helder, eenvoudig en niet louter verbaal wordt vormgegeven.
Elk thema kreeg een andere boom als introbeeld. De bomen zijn van de hand van Saar De Buysere. Alle thema's zijn nog in ontwikkeling (en zullen nooit af zijn). U kan interessante artikelen, beelden, geluidsfragmenten, film, teksten doormailen naar info@disabilitystudies.nl. Zo kan het materiaal groeien, ontwikkelen, vertakken en reageren op de steeds wijzigende context.
Met de bomen van de hand van Saar De Buysere ging cartoonist René Krewinkel aan de slag. In samenwerking met Desiree Meulemans maakten we kaarten van de cartoons. De cartoons worden gebundeld in de DSiN-cartoonserie `Mixed Forest'. Er is nu ook een cartoon gemaakt bij de beuk, bij het thema 'verstandelijke beperking': klik hier voor de cartoon.
Over de boom
Een beukenboom is een grote, sterke boom. Het is een boom die door zijn gladde en dunne stam gevoelig is voor de zon maar mits een goede omgeving kan een beuk tot 46 meter hoog worden. Voordat je de vruchten ervan kunt gebruiken, moet je heel wat moeite doen. Een okkernoot doe je open en je kunt er direct van eten. Terwijl een beukennootje een stekelige buitenkant heeft. Je zal eerst contact met het beukennootje moeten maken om de stekelige schil te verwijderen. Wanneer deze weg is, begint het echte werk. Je zal met veel geduld het nootje uiteindelijk kunnen openen, en genieten van al wat te bieden heeft. Dit verwijst dan ook voor ons naar mensen met een verstandelijke beperking, met de juiste ondersteuning in een welkome context zijn ze net als andere mensen tot veel in staat op gebied van wonen, werken, vrije tijd en relaties.
Mensenrechten
Ik voel me thuis
Recht om alleen te zijn
Mijn ogen spreken mensenrechten uit
De sterren dansen mee
Mensen met een beperking
Kom uit jullie kot
En droom!
Spreek het uit!
Als de zon lacht proef ik de vrijheid van het leven!
Rock for specials: iedereen heeft recht
Om eens tussen de sterren te dansen
Mensen met een beperking, breek uit!
Kom uit je kot!
Mensen recht is dromen om op vakantie te gaan
Laat de zon je hart vullen
Mensen met een beperking zijn burgers zoals iedereen
Laat het niet alleen een mooi droom zijn!
Didier Peleman
Leren
-
Kennisplein
Op deze site is ontzettend veel informatie te vinden over verschillende beperkingen waaronder ook ‘licht verstandelijke beperking’ en ‘verstandelijke beperking’. De site bevat informatie over methodieken, allerlei nuttige links en applicaties als ook praktijkverhalen.
Deze site bevat zeer veel informatie over de verstandelijke beperking. Het aanbod aan informatie is zeer divers én als lezer kun je eenvoudig de informatie zoeken die je nodig hebt. De site is overigens bereikbaar voor een groot publiek gaande van ouders, geïnteresseerden tot hulpverleners en docenten. Via deze site kan je ook eenvoudig in contact komen met vele andere sites die informatie bieden. - Inclusie in de gemeente
In dit document vindt je 5 handreikingen terug voor professionals en 5 handreikingen voor gemeenten, om de inclusie in hun gemeente te verbeteren.De verschillende tips and tricks worden concreet gemaakt door allerhande voorbeelden en citaten van mensen met een verstandelijke beperking. De inclusiegedachte komt sterk naar voren in dit document en het biedt directe richtlijnen om het effectief te implementeren in de praktijk. Daarnaast worden allerlei extra documenten en bronnen aangeboden waar de geïnteresseerde mee aan de slag kan. Het is een overzichtelijk en gestructureerd document.
- Meedoen en Meetellen
Dit document bevat richtlijnen om de participatie van mensen met een verstandelijke beperking te verbeteren. Duidelijk en gestructureerd document wat in begrijpelijke taal bepaalde maatschappelijk tendensen, zoals de vermaatschappelijking van zorg aankaart. Er worden praktijkverhalen gebruikt om de situaties te schetsen en deze worden dan aangevuld met vragen aan de hulpverlener. Deze vragen, om meer inzicht te krijgen in de situatie, samen met de concrete tips, bieden handvatten om concreet aan de slag te gaan met mensen. De verschillende verhalen zijn zeer divers, zodat er niet één bepaald stereotiep naar voren komt. De participatie gedachte komt sterk naar voren.
- Zorgwelzijn.nl
Op deze site staan verschillende congressen, blogs en artikels over verschillende onderwerpen binnen de zorg. Ook het thema verstandelijke beperking komt aan bod. Deze site geeft een zeer rustige en gestructureerde indruk. Naast dat er bronnen te vinden zijn naar allerlei feiten informatie, primeren ook de ervaringsverhalen op de site. De verschillende blogs en ervaringsverhalen geven een kijk in ervaringsdeskundigen hun leven wat zorgt voor een breed en divers beeld wat in grote mate de stereotypen tegen gaat. Via het zoekvenster kan je eenvoudig zoeken op de term verstandelijke beperking.
Methoden
- Methodieken: We vinden op de site een grote lijst terug met allerlei methodieken die kunnen ingezet worden voor mensen met een verstandelijke beperking ( en anderen). Dit biedt voor professionals/studenten een duidelijk overzicht. Daarnaast is er ook een luik waar de nieuwste tendensen/thema’s worden besproken zodat de site ‘bij’ blijft.
- Gentle Teaching: Toelichting van de Gentle Teaching visie op het werken met met mensen met een verstandelijke beperking. Ondanks dat Gentle Teaching niet als een kant en klare methode kan gezien worden biedt GT een interessant kader waardoor ook een team/groep houvast heeft en op eenzelfde lijn kan denken/werken. Het is een visie die mogelijkheden biedt voor de ondersteuning, hierbij vertrekkend vanuit het individuele en unieke in een persoon.
Presentaties
- Presentatie gemaakt door Sofie Sergeant (2015) over Intellectual Disability vanuit DS-perspectief. Ter voorbereiding van het college lazen studenten dit artikel van Biklen, Kliewer en Petersen: At the end of ID
-
Verstandelijke beperking: PowerPointpresentatie over de historiek, prevalentie en diagnostische kenmerken van een verstandelijke beperking. Deze powerpoints geven minder het Disability-Studies-perspectief weer.
- Personal Outcomes Scale: schaal voor de beoordeling van de individuele kwaliteit van bestaan.
De Personal Outcomes Scale is een schaal die in veel voorzieningen wordt gebruikt. Deze presentatie geeft uitleg over de theorie, de principes en geeft weer de inhoud van de POS weer en hoe het gebruikt kan worden in een organisatie.
Websites
- LFB: "De LFB is de landelijke belangenorganisatie dóór en vóór mensen met een verstandelijke beperking. We komen op voor de belangen van mensen met een beperking. Wij praten met beleidsmakers en politici. Wij geven begrijpelijke informatie. Wij organiseren bijeenkomsten, trainingen en workshops. Wij maken mensen sterker en laten van ons horen!"
Blogs
- Blogs van Onze nieuwe toekomst. Hier vertellen mensen met een beperking over hun levensverhalen.
- Mijn zonen zijn niet ziek ze hebben gewoon een verstandelijke beperking.
Ervaringen van een moeder & haar advies aan andere ouders. In deze bron wordt de ervaringsdeskundigheid van de moeder centraal gesteld. Ze gaat via haar ervaringen advies geven aan andere gezinnen die in een soortgelijke situatie zitten. De ervaringsdeskundigheid van de moeder is ook belangrijk om in beeld te brengen, omdat zij ook te maken krijgen met zaken waar gezinnen met typisch ontwikkelende kinderen niet mee te maken krijgen.
Boeken
NL
- Inclusief verhalend werken met mensen met een verstandelijke beperking : een gids voor professionals en beleidsmakers. - Dominiek Lootens en Thijs Tromp. Dit boek geeft concrete handvatten voor professionals en beleidsmakers om inclusief verhalend aan de slag te gaan.
- Sociale inclusie: mensen met een verstandelijke beperking en kwaliteit van bestaan: succes- en faalfactoren - Hans Kröber en Hans Van Dongen. Dit boek gaat over de rol van zorgorganisaties in de inclusie van mensen met een verstandelijke beperking.
- Vanzelfsprekend? : bejegening en de zorg aan mensen met verstandelijke beperkingen - Aartjan Ter Haar en Sandra Overbeek
Veel beginnende hulpverleners voelen zich onzeker wanneer ze voor het eerst een persoon met een verstandelijke beperking gaan ondersteunen. Dit boek geeft een mooie basishouding aan voor de ondersteunen van mensen met een verstandelijke beperking.
- Ouderschap onder druk: ouders en hun kind met een verstandelijke beperking. - Erik De Belie en Geert Van Hove.
Dit boek gaat over de ervaringen van ouders en wat ze doormaken wanneer ze een kind met een verstandelijke beperking krijgen.
ENG
- Intellectual Disability and Stigma Stepping Out from the Margins - Margins Katrina Scior en Shirli Werner. Dit boek gaat over de stigma’s rond mensen met een verstandelijke beperking.
Tijdschriften
Artikelen
- Mensen met een verstandelijke beperking - Karen Schipper
- Mensen met een verstandelijke beperking worden ouder - Hadewych Schepens
Wanneer er over mensen met een verstandelijke beperking gepraat wordt, gaat het meestal over kinderen, adolescenten en volwassenen. De oudere personen worden meestal niet in rekening gebracht, maar zij kampen wel met andere problemen zoals eenzaamheid en het versmallen van hun sociaal netwerk.
- ‘Tussen knuffels en shag', verhalen van mensen met een LVB - Kennisplein Gehandicaptensector
Verhalen van mensen met een licht verstandelijke beperking die in aanraking zijn gekomen met justitie.
- Focus niet op wat niet kan, maar op wat wél kan.
Dit artikel beschrijft hoe je vrijwilligerswerk kan gebruiken om participatie in de maatschappij teweeg te brengen voor mensen met een verstandelijke beperking.
- Out is In
Een masterproef over de visie van de hulpverlening op beeldende kunstenaars met een verstandelijke beperking.
Gedichten
- Gedichtenbundel Didier Peleman: Blijf wie je bent
-
Dag taart op de tafel
Bundel van gedichten van mensen met een verstandelijke beperking over het thema plezier. De 156 gedichten zijn een selectie uit het grote aantal inzendingen voor ‘Het Andere Gedicht’, de landelijke poëziewedstrijd voor iedereen met een verstandelijke handicap vanaf 12 jaar.
Deze bundel bevat heel wat gedichten geschreven door mensen met een verstandelijke beperking. Omwille van auteursrechten, vernoemen we de volledige bundel in plaats van er een gedicht uit te halen. Het thema ‘plezier’ leek ons ook een positieve noot om vanuit te vertrekken.
YouTube
Film en video (overige)
Beeldmateriaal
Cartoons
Met de boom van Saar De Buysere ging cartoonist René Krewinkel aan de slag. In samenwerking met Desiree Meulemans maakten we kaarten van de cartoons. Omdat beelden soms meer zeggen dan duizend woorden: klik hier voor de cartoon. De cartoon maakt deel uit van de DSiN-cartoonserie `Mixed Forest'.
Kijken: Bestanden
Audio
- Nederlandstalige podcast over technologie/podcasts en het verband met zelfstandiger leven van mensen met een verstandelijke beperking
- Engelstalige website met overzicht van podcasts over het thema 'intellectual disabilities'
- Nederlandstalig radio- interview: "Op het werk en in het onderwijs krijgen mensen met een licht verstandelijke beperking nog altijd te maken met problemen. Hun beperking wordt vaak niet herkend of zelfs erkend door leerkrachten of werkgevers, staat in een rapport van het Sociaal en Cultureel Planbureau. Lisa Putman van het SCP licht het rapport toe en Andries Lever van de Vereniging LFB, voor en door mensen met een beperking, legt uit wat hij tegenkomt."
Betekenis
Een beukenboom is een grote, sterke boom. Het is een boom die door zijn gladde en dunne stam gevoelig is voor de zon maar mits een goede omgeving kan een beuk tot 46 meter hoog worden. Voordat je de vruchten ervan kunt gebruiken, moet je heel wat moeite doen. Een okkernoot doe je open en je kunt er direct van eten. Terwijl een beukennootje een stekelige buitenkant heeft. Je zal eerst contact met het beukennootje moeten maken om de stekelige schil te verwijderen. Wanneer deze weg is, begint het echte werk. Je zal met veel geduld het nootje uiteindelijk kunnen openen, en genieten van al wat te bieden heeft. Dit verwijst dan ook voor ons naar mensen met een verstandelijke beperking, met de juiste ondersteuning in een welkome context zijn ze net als andere mensen tot veel in staat op gebied van wonen, werken, vrije tijd en relaties.
Spel en Actie
Technologie
(Beeldvormings)campagnes
Organiseren
- De LFB is de landelijke belangenorganisatie dóór en vóór mensen met een verstandelijke beperking. Ze komen op voor de belangen van mensen met een beperking. Zij praten met beleidsmakers en politici. Zij geven begrijpelijke informatie. Zij organiseren bijeenkomsten, trainingen en workshops. Zij maken mensen sterker en laten van ons horen!
-
Mensen met een verstandelijke beperking willen mee doen. Het ‘VN-verdrag voor mensen met een beperking’ en de WMO helpen om mee te doen in de maatschappij. Gerard Nass ondersteunt mensen bij hun emancipatie. Samen werken aan empowerment (sterker worden) helpt om dingen te veranderen.
Werken
Discussiegroepen en fora
Onderzoek
-
20 jaar self-advocacy in Vlaanderen met onze nieuwe toekomst. Onze Nieuwe Toekomst is een organisatie die werkt aan de beeldvorming van mensen met een verstandelijke beperking en bewustwording van de maatschappij door middel van persoonlijke verhalen/ervaringen.Dit verslag van onderzoekswerk gaat over waar Onze Nieuwe Toekomst voor staat. Het geeft een beeld hoe de organisatie is geëvolueerd doorheen de 20 jaar en waar het in de toekomst naartoe wilt.
- Een co-design-benadering van participatie bij personen met een verstandelijke beperking. Er wordt hier gebruik gemaakt van Plan-P. Dit gebeurde in samenwerking met Onze Nieuwe Toekomst.
- Hoe denken mensen met een verstandelijke beperking over hun rechten?
Een onderzoek over hoe mensen met een verstandelijke beperking zelf denken over hun rechten.
Wanneer het over mensenrechten gaat is het waarborgen van deze rechten niet altijd vanzelfsprekend in de ondersteuning. Denk hier bijvoorbeeld aan het recht op privacy.
Gerelateerd onderzoek
-
Op dit moment lopen vanuit de Leerstoel DS in samenwerking met de afdeling Metamedica van het VU medisch centrum de volgende promotietrajecten gerelateerd aan dit thema:
- The quality of life of siblings of children with intellectual and developmental disabilities living in Catalonia - door Olga Múries Cantan
- Samen werken, samen leren (evaluatie-onderzoek) - door Sofie Sergeant (onderdeel van het project 'Samen werken, samen leren')
- Ervaringsdeskundigheid met andere ogen - door Leendert van de Merbel
- E-support: de werkzaamheid van DigiContact - door Miriam Zaagsma
- Positieve zorgidentiteit – participatief onderzoek naar verbondenheid en kwaliteit van ondersteuning aan mensen met een verstandelijke beperking - door Hanna Peels
- Families met NF1 - door Irene Caubo
Contact
Het is voor ons een uitdaging om elke boom up to date te houden. Gelukkig worden we hiervoor bijgestaan door een team van betrokkenen bij elke boom. Het gaat om experts, mensen met kennis en/of ervaringsdeskundigheid mbt het thema. Dankzij hen blijven we scherp en kunnen we blijvend aanvullen.
Als u tips heeft voor extra betrokkenen, ziet u zelf iets dat niet (meer) klopt of wilt u iets aanvullen: heel graag via info@disabilitystudies.nl.
We willen met onze les- en studiematerialen niet volledig zijn: dat is eenvoudigweg niet mogelijk. Soms moet je de brug bouwen terwijl je erover loopt en dat is wat we proberen doen.
Betrokkenen
- Masterstudenten UGent Disability Studies
-
Pauline Aelterman
-
Sharon Blomme
-
Roosmarijn den Dikken
-
Sofie Van den Plas
-
- Henriëtte Sandvoort
- Geert Van Hove
- Sofie Sergeant
-