Les- en studiemateriaal: Autisme

Intro
Zomereik

Intro

Lees meer over de bomen, het doel en opzet van de les- en studiematerialen.

Elk thema kreeg een andere boom als introbeeld. De bomen zijn van de hand van Saar De Buysere. Het thema 'autisme' kreeg de zomereik als beeld.

Met de boom van Saar De Buysere ging cartoonist René Krewinkel aan de slag. In samenwerking met Desiree Meulemans maakten we kaarten van de cartoons. Omdat beelden soms meer zeggen dan duizend woorden: klik hier voor de cartoon. De cartoon maakt deel uit van de DSiN-cartoonserie `Mixed Forest'.

Het les- en studiemateriaal autisme is samengesteld door Karin van den Bosch in samenwerking met Sofie Sergeant.

Het domein 'autisme' is altijd in ontwikkeling: we nodigen u uit om onze website mee gestalte te geven. U kan interessante artikelen, beelden, teksten doormailen naar Sofie.Sergeant@disabilitystudies.nl. Zo kan het lesmateriaal groeien, ontwikkelen, vertakken en reageren op de steeds wijzigende context.

Autismespectrumstoornis

De term 'autismespectrumstoornis' geeft al aan dat er niet één autisme bestaat, maar dat autisme een spectrum is. Vanuit een medisch-psychiatrische invalshoek wordt er gesproken over een spectrum van stoornissen of een spectrum van afwijkende gedragskenmerken. Sommige mensen laten het denken vanuit 'stoornis' of 'afwijking' liever achterwege, bijvoorbeeld door te zeggen dat het autismespectrum een variant van het menselijke spectrum is, de variatie tussen mensen.

Tot 2013 werd er in de Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders (DSM) een onderscheid gemaakt tussen verschillende vormen van autisme: autistische stoornis, stoornis van Asperger en pervasieve ontwikkelingsstoornis - niet anderszins omschreven (pervasive developmental disorder - not otherwise specified (PDD-NOS)). Met de komst van de DSM 5 in 2013 is dit onderscheid komen te vervallen, en zijn alle diagnoses samengevoegd onder één noemer: Autisme Spectrum Stoornis (ASS). De term spectrum geeft aan dat er diversiteit is in de manier waarop het autisme zich uit.

In deze boom (binnen dit thema) worden de termen 'autisme' en 'autismespectrumstoornis' (ASS) door elkaar heen gebruikt. 

 

Over de boom

De zomereik is zeer variabel van groeivorm. Er is een grote variatie in genetische herkomst bij zomereiken, wat zijn weerslag heeft op uiterlijke kenmerken. In vrije stand vertakt de stam zich meestal spoedig en vormt op den duur een brede, losse kroon van zware, vaak grillig kronkelende takken. Het blad van de zomereik is onregelmatig gelobd, met 3 - 7 diepe bochtige insnijdingen en heeft een asymmetrische vorm.

Deze variatie vind je ook terug binnen het autismespectrum. Ook bij ASS is er sprake van grote genetische variatie. Het leven van mensen met autisme verloopt vaak grillig. Mensen met autisme ontwikkelen zich vaak disharmonisch: op het ene gebied zijn ze heel sterk, terwijl ze iets anders opvallend slecht kunnen.

Hoe een zomereik zich ontwikkelt is sterk afhankelijk van standplaats, omgeving en voedingsbodem. Op arme bodems groeien eiken langzaam en ontwikkelen zich tot een spichtige, gedrongen vorm. Op vruchtbare en voldoende vochthoudende bodems kunnen eiken formidabele afmetingen bereiken.

Er kan een parallel worden getrokken naar mensen met autisme. Is er een goede of slechte voedingsbodem voor ontwikkeling? Past de omgeving bij de persoon of niet?

(Bron: Wikipedia over de zomereik)

 
Gedicht

Anders II

Ik weet het wel, ik voel het toch:
al doe je nog zo aardig
in wezen vind je mij maar eng
of minstens eigenaardig

Geloof me nou, ik doe mijn best
maar ben niet zo slagvaardig
en voel de dingen anders aan;
dat lijkt wel eens merkwaardig

Maar dat besef van anders zijn
kan soms behoorlijk schrijnen
Ik kan het niet op jouw manier -
doe jij het op de mijne?

 

Baukje van Kesteren. (2008). Dit land, waarin ik niet geboren ben. Sneek: Trivium Uitgeverij.

Baukje van Kesteren had autisme. Na haar diagnose zette ze zich actief in voor mensen met autisme en hun omgeving. Ze overleed in 2012.
Van Kesteren schreef ook het boek 'Een gat waar je hart zit. Over eenzaamheid bij mensen met autisme'.

 
Leren

Leren

Kennisplein Gehandicaptensector is een landelijk Nederlands digitaal podium waar professionelen in de ondersteuning van mensen met een beperking kennis en ervaring kunnen delen, met respect voor het bronmateriaal en met respect voor het eigenaarschap in het veld. De informatie is thematisch en op cliëntgroepen geordend. Je vindt er producten waar je direct mee aan de slag kan, maar ook verdiepingsliteratuur op thema en verhalen uit de praktijk, informatie over training, leerplekken en bijeenkomsten.

FANN: Female Autism Network of the Netherlands is een landelijk interdisciplinair netwerk voor professionals die zich inzetten voor de verbetering van diagnostiek en behandeling van meisjes en vrouwen met autisme en een gemiddelde intelligentie of hoger. Ook ervaringsdeskundigen nemen deel aan dit netwerk.

CASS18+ (Consortium Autisme Spectrum Stoornissen bij Volwassenen) is een hulpverlenersnetwerk dat zich inzet voor verbetering van de diagnostiek en behandeling van autisme bij volwassenen in Nederland. 

Autisme Jonge Kind is een platform voor en door ouders en professionals over autisme bij jonge kinderen.

Opleidingen, trainingen en cursussen

  • De Autisme Academie van Auticomm., gespecialiseerd in autisme & communicatie en autisme & overprikkeling.
  • Mindfulness bij autisme
  • Autisme Centraal biedt diverse cursussen en opleidingen aan in Nederland en Vlaanderen.
  • Beter Werken met Autisme is een initiatief van de afdeling Psychiatrie van het Radboudumc te Nijmegen. Vanuit dit initiatief worden diverse trainingen georganiseerd op het gebied van werken met autisme:
    • A5 training Communicatie & Arbeid (voor mensen met autisme en een collega)
    • Training interne jobcoach ASS
    • Workshops over ASS op het werk

Voor professionals in zorg en welzijn

Symposia en congressen

  • Autminds is een congres voor en door mensen met autisme. Autminds biedt een mix van educatie, debat, kunst/creativiteit, ontmoeting en ontspanning. Autminds kan worden omschreven als “a meeting of minds”, vandaar de naam Aut-minds.
  • Autscape is de Engelse tegenhanger van Autminds, eveneens een congres voor en door mensen met autisme.

Onderwijs

  • Autismevoordocenten: een videowebsite voor docenten over studenten met autisme en hun begeleiding.
 

Methoden

Daarnaast zijn er een veelheid aan therapieën, behandelingen en vormen van begeleiding die worden ingezet bij mensen met autisme. Sommige van deze interventies zijn specifiek ontwikkeld voor kinderen of volwassenen met autisme, zoals de Early Intensive Behavioral Interventions (EIBI) bij jonge kinderen of psycho-educatie over autisme. Daarnaast worden algemene interventies (interventies die niet specifiek voor ASS zijn ontwikkeld) ingezet bij mensen met autisme. Voorbeelden hiervan zijn cognitieve therapie of schemagerichte psychotherapie. Tenslotte maken sommige mensen met autisme (of ouders van een kind met autisme) gebruik van alternatieve interventies of alternatieve medicatie, waaronder homeopathische medicatie of voedingssupplementen.

Richtlijnen

De actuele stand van zaken met betrekking tot (evidence based) interventies is te vinden in behandelrichtlijnen:

De Multidisciplinaire richtlijn diagnostiek en behandeling van autismespectrumstoornissen bij volwassenen (2013)

en de Richtlijn diagnostiek en behandeling autismespectrumstoornissen bij kinderen en jeugdigen (2009).

Deze GGZ richtlijnen zijn gebaseerd op wetenschappelijk onderzoek en met name gericht op de vraag wat effectieve behandelingen zijn voor mensen met autisme.

Karin van den Bosch was een van de co-auteurs van de MDR diagnostiek en behandeling van ASS bij volwassenen.

Zorgstandaard

De Zorgstandaard Autisme heeft als doel de zorg zo te organiseren dat mensen met autisme ook daadwerkelijk de zorg krijgen die ze nodig hebben. In de Zorgstandaard Autisme worden de inhoud, organisatie en kwaliteit van de GGZ-zorg beschreven voor mensen met autisme van alle leeftijden. Het is een kwaliteitskader, voor zowel mensen met autisme en hun naasten als voor hulpverleners en verzekeraars.

Bij het opstellen van de Zorgstandaard Autisme waren de cliënten/familie-organisaties Nederlandse Vereniging voor Autisme (NVA), Vereniging Personen uit het Autisme Spectrum (PAS) en Mind Landelijk Platform Psychische Gezondheid betrokken. Deze drie organisaties hebben gezamenlijk een achterbanraadpleging uitgevoerd om het patiënt- en familieperspectief te beschrijven en te onderbouwen. De achterbanraadpleging resulteerde in een set kwaliteitscriteria voor autismezorg vanuit patiënt- en familieperspectief.

Bernadette Wijnker-Holmes en Karin van den Bosch schreven het Verslag achterbanraadpleging Zorgstandaard Autisme (2017).

Karin van den Bosch schreef het rapport Kwaliteitscriteria voor goede autismezorg vanuit het perspectief van normaalbegaafde volwassenen met een autismespectrumstoornis (2017).

 
Presenteren

Presentaties

Prezi's Caspergers magazine met handleiding

Gebruikte YouTube-videos in Caspergers’ magazine

Zelf presenteren?

  • Heb je autisme en wil je zelf presenteren, dan kan dat onder andere bij Autminds.
 

Presenteren: Bestanden

Office presentation icon cas_en_alice-autisme_en_ds_nederlands.ppt
Office presentation icon powerpoint_voor_casper_over_asperger_1.ppt
PDF icon prezi_caspergers_magazine.pdf
PDF icon ondertiteling_prezi_caspergers_magazine.pdf
PDF icon programma conferentie Systemic Practice and Autism
PDF icon Damien Milton Video Transcript
Lezen

Websites

Er wordt heel veel geschreven voor, door, over en met (mensen met) autisme. Het is dan ook onmogelijk om alle websites, blogs, boeken, tijdschriften, artikelen e.d. op te noemen. 

Overzichtssites

Autisme.nl is de website van de Nederlandse Vereniging voor Autisme.

Vanuit Autisme Bekeken (VAB) is gestart als werkgroep, ingesteld vanuit het Ministerie van Volksgezondheid, met als doel om bij te dragen aan een inclusieve samenleving waarin mensen met autisme goed kunnen participeren (2013-2017). Sinds 2018 is Vanuit Autisme Bekeken een expertiseteam op het gebied van autisme en inclusieve samenleving. Op de website van VAB is onder andere informatie te vinden over autisme in het dagelijks leven en diverse publicaties op het gebied van onderwijs, werk, levensloopbegeleiding, ervaringsdeskundigheid etc.

Wat vind ik biedt een overzicht van producten en diensten voor mensen met autisme of hersenletsel, hun naasten en professionals.

Stichting Autisme Digitaal (ervaringsdeskundigen met autisme) heeft enkele websites gemaakt met veel informatie vanuit een ervaringsdeskundig perspectief:
* Autismevriendelijk Nederland
* Autisme Zoeken: vindt websites en publicaties over autisme

De Canon Autisme Nederland geeft een overzicht van de geschiedenis van autisme in Nederland.

Autismeshop is een webshop waar je (vak)literatuur op het gebied van autisme kunt vinden, in de breedste zin van het woord, evenals spelletjes, DVD's etc.. Autismeshop is een samenwerking tussen de Nederlandse Vereniging voor Autisme en Breinboek.com. Van alle bestellingen via deze shop gaat 10% van het aankoopbedrag rechtstreeks naar de NVA. Wanneer je liever een andere organisatie wilt steunen met je aankoop kun je deze ook bestellen bij YouBeDo.com. YouBeDo is eveneens een webshop, waarbij tot 12% van het aankoopbedrag gaat naar een goed doel naar keuze.

Websites vanuit de autismegemeenschap zelf

Zie ook onder de tab 'Doen' bij 'Organiseren'.

Voor en door ouders

Stichting Mama Vita is een landelijk netwerk voor en door moeders van een kind met autisme.

De website van Stichting AutiPassend Onderwijs Utrecht bevat veel informatie over de combinatie autisme en onderwijs voor kinderen met autisme en cognitief talent (havo/vwo-niveau).

 

Blogs

Onder de naam "An Autism Observer" verzamelt Judy een alsmaar groeiende lijst van Engelstalige blogs geschreven door mensen met autisme.

Columns

Socioloog en pedagoog Mieke van Stigt schreef de column 'Wat is er mis met een psychische diagnose?' voor Sociale Vraagstukken. Over de voor- en nadelen en stigma's rondom het stellen van een psychiatrische diagnose, zoals autisme.

 

Boeken

Boeken over autisme vanuit een DS benadering

Er bestaan heel veel boeken over autisme, zowel in het Engels als in het Nederlands. De meeste boeken zijn geschreven vanuit een medische of psychologische kijk op autisme. Ze gaan over onderwerpen als diagnostiek, behandeling of begeleiding. Dit sluit aan bij de dominante invalshoek om naar autisme te kijken, namelijk vanuit een (bio)medisch of (bio)psychologisch model. Boeken over autisme vanuit een sociologische, maatschappelijke, culturele of filosofische invalshoek zijn minder bekend. Op deze website willen we juist deze (wetenschappelijke) boeken onder de aandacht brengen.

Boekenlijst autisme vanuit een DS benadering

Engelstalige boeken geschreven door mensen met een autismespectrumstoornis

Amanda Baggs heeft een lijst samengesteld met Engelstalige boeken geschreven door mensen met een autismespectrumstoornis.

 

Tijdschriften

De Nederlandse Vereniging voor Autisme geeft het tijdschrift 'Autisme Magazine' uit. Karin van den Bosch is vaste schrijver voor dit tijdschrift.

Autisme Centraal geeft het tijdschrift 'Sterk! in autisme' uit.

Wetenschappelijke tijdschriften

By people with autism

Autonomy, the Critical Journal of Interdisciplinary Autism Studies

The  emphasis of this online journal is on encouraging contributions from autistic scholars who have hitherto had limited exposure to academic publishing. 

About people with autism

There are several scientific journals that are completely or for a significant part dedicated to autism. These journals have a medical view on autism, and are mainly aimed at medical or health care professionals. Articles are mostly written about people with autism, not with them or by them.

The website 'Research Autism' has made a list of some key scientific journals which publish peer-reviewed articles on autism.

Autism in Adulthood is a new peer-reviewed journal launching in 2019, dedicated to to biological, neurological, psychological, cognitive, emotional, and behavioral research and scholarship on the most pressing issues affecting adults on the autism spectrum, from emerging adulthood to later life.
Preview issue

 

 

Artikelen

  • Van den Bosch KE, Krzeminska A, Song EY, van Hal LBE, Waltz MM, Ebben H, Schippers AP (2018) Nothing about us, without us: A case study of a consumer-run organization by and for people on the autism spectrum in the Netherlands. Journal of Management and Organization, X. Published online first. DOI: https://doi.org/10.1017/jmo.2018.54
     
  • Mitzi Waltz, Karin van den Bosch, Hannah Ebben, Lineke van Hal & Alice Schippers (2015). Autism self-advocacy in the Netherlands: past, present and future, Disability & Society, 30:8, 1174-1191, DOI: http://dx.doi.org/10.1080/09687599.2015.1090954
     
  • Karin van den Bosch. (2018). Autisme en persoonlijkheid. Meer aandacht voor iemands persoonlijkheid. Autisme Magazine, vol. 1, pp. 20-23.
     
  • Karin van den Bosch. (2017). FANN: Female Autism Network of the Netherlands. Autisme komt bij vrouwen anders tot uiting. Autisme Magazine, vol. 3, pp. 44-45.
     
  • Karin van den Bosch. (2016). Zelforganisaties voor en door mensen met autisme. Engagement met Autisme, vol. 2, pp. 10-11.
     
  • Karin van den Bosch en Hannah Ebben. (2015). Autisme of atopisme. Betekenis en gebruik van het woord 'autisme' in onze cultuur. Engagement met Autisme, vol. 3, pp. 36-37.
     
  • Karin van den Bosch. (2014). Wat is dat dan, autisme? Autisme vanuit sociaal-constructivistisch perspectief. Boekbijdrage. In: Hilde Geurts, Bram Sizoo & Ilse Noens (red.). (2015). Autismespectrumstoornis. Interdisciplinair basisboek. Leusden: Diagnosis Uitgevers, p. 185-190.
     
  • Hensel, W. F. (2017). People with Autism Spectrum Disorder in the Workplace: An Expanding Legal Frontier. This article explores the legal issues that will arise in the nearby future, in the United States, concerning the employment of people with an autism spectrum disorder.
     
  • Wehman, P., Brooke, V., Brooke, A. M., Ham, W., Schall, C., McDonough, J., ... & Avellone, L. (2016). Employment for adults with autism spectrum disorders: A retrospective review of a customized employment approach. Research in developmental disabilities, 53, 61-72.
    Study about supported employment services for people with an autism spectrum disorder.
 

Gedichten

Hier vind je een selectie van gedichten geschreven door mensen met autisme zelf. 

  • PoezPAS 
    PoezPAS is de gedichtenrubriek van PAS-Nederland.
     
  • Van Kesteren B (2008) Dit land, waarin ik niet geboren ben. Sneek: Trivium Uitgeverij.
     
  • Lawson W (2006) ASPoetry. Illustrated poems from an Aspie life. London, UK: Jessica Kingsley Publishers.
 

Lezen: Bestanden

PDF icon Autisme of atopisme
PDF icon Hoop en perspectief. Herstelondersteunende autismezorg
PDF icon Zelforganisaties voor en door mensen met autisme
PDF icon Autism self-advocacy in the Netherlands: past, present and future
Kijken

YouTube

Op het eigen YouTube-kanaal van DSiN is een sectie "Disability Studies en Autisme" te vinden. Deze sectie bevat diverse afspeellijsten. 
Kijk op ons YouTube-kanaal voor meer video's!
Interessant? Abonneer je dan op ons kanaal!

 

Film en video (overige)

Er zijn vele films, TV-programma's en documentaires verschenen die op de één of andere manier gerelateerd zijn aan autisme. Soms wordt uitgelegd wat autisme is, soms komt iemand met autisme zelf aan het woord, soms is het een personage in een film of TV-serie die een vorm van autisme heeft, al dan niet expliciet benoemd. Hieronder staat een selectie, maar er is nog veel meer te vinden. Neem daarvoor een kijkje op Watvindik of zoek in het aanbod van online winkels zoals Bol.com.

AutismeTV

  • AutismeTV is een online televisiezender met programma's en webinars over autisme.
  • DSiN-medewerker Karin van den Bosch (tevens samensteller van het les- en studiemateriaal autisme) bespreekt het thema 'open zijn over autisme op je werk' in de uitzending van AutismeTV van 12 mei 2016.

TV-uitzendingen

Op TV worden regelmatig documentaires uitgezonden over iemand met autisme. Sommige documentaires zijn later op DVD uitgebracht. Hieronder noemen we er een aantal.

  • Filemon Wesselink heeft de TV-serie 'Het is hier autistisch' gemaakt. In het eerste seizoen krijgt Filemon zelf een ASS diagnose. Ook worden in het eerste en tweede seizoen diverse mensen met autisme geportretteerd.
  • 'Trainman' en 'Het beste voor Kees'. Twee documentaires over Kees Momma, beide gemaakt door Monique Nolte.
  • De regels van Matthijs
    Documentaire, uitgezonden op TV en uitgebracht op DVD.
    'De regels van Matthijs' won de Grand Prix voor Internationale Beste Lange Documentaire op het Internationale Documentaire Filmfestival Visions du Réel in 2012.
  • 'Het beste voor Kees' en 'De regels van Matthijs' besteden beide aandacht aan de, soms beroerde, woonsituatie van een volwassene met autisme. In 'De regels van Matthijs' filmt regisseur Marc Schmidt zijn jeugdvriend Matthijs, die als autist wanhopig orde in de chaos om hem heen probeert te scheppen.Tijdens het draaien van de documentaire pleegde Matthijs zelfmoord.
  • Ook de documentaire 'Martijn wil een huis en een tuin' portretteert iemand met autisme, die graag beter wil wonen.
  • 'Autistisch, wat nu?' is een vierdelige serie waarin gezinnen worden gevolgd met een of meer kinderen met autisme.

Films en documentaires

  • Floor Adams maakte de animatiefilm 'Mind my mind'. De film maakt inzichtelijk wat er in het hoofd van iemand met autisme kan gebeuren.
     
  • Peter Riemslag Baas maakte de documentaire 'Rijker met Autisme'. Over vrouwen met autisme en de 'struggle' die zij vaak jarenlang ondergaan om een juiste diagnose te krijgen.
     
  • In de film 'Autisme is een tekst' reflecteert een neerlandicus die op 56-jarige leeftijd de diagnose autisme kreeg, op zijn eigen kenmerken van autisme, op de methode volgens welke hem de diagnose werd toegekend, en op de effecten die een diagnose op hem heeft. Autisme is een tekst (2016) is een film gemaakt door Menno van Beekum, Suzanne Boomsma en Lotte van Leengoed (camera en montage).
     
  • Op de website van PAS-Nederland vind je een lijst met diverse films over/met autisme.

Video en video-/Netflix-series

 

Beeldmateriaal

  • Ben Lambert, een volwassene met Asperger, is het Aspire Project gestart: een stripboek en app gericht op jongeren met Asperger.
     
  • Beelden bij autisme: Persoonlijke verhalen en gedachten verbeeld en toegelicht door mensen met autisme. Een nog jong, open collaboratief project. 
     
  • Understanding The Spectrum – A Comic Strip Explanation

 

 

Cartoons

Met de boom van Saar De Buysere ging cartoonist René Krewinkel aan de slag. In samenwerking met Desiree Meulemans maakten we kaarten van de cartoons. Omdat beelden soms meer zeggen dan duizend woorden: klik hier voor de cartoon. De cartoon maakt deel uit van de DSiN-cartoonserie `Mixed Forest'.

We linken ook graag door naar deze cartoons met Engelse tekst: ze zijn van de hand van Rebecca Burgess en ze gaan in tegen de stereotypes...

Vanuit de bewustwordingscampagne 'Guusje' van stichting De Creatieve Motor zijn acht cartoons ontwikkeld om mensen bewust te maken van alledaagse hindernissen. Een van de cartoons ging over prikkelvrij winkelen, iets waar sommige mensen met autisme behoefte aan hebben.

 

Kijken: Bestanden

Image icon I have Aspergers. You have Ignorant.
Image icon Idiot
Image icon Not weird
Image icon Prikkelvrij winkelen
Horen

Audio

Stichting Papageno is een organisatie die zich met allerlei initiatieven en activiteiten richt op de ontwikkeling van kinderen en jongeren met autisme. Muziek en muziektherapie spelen daarbij een centrale rol. De organisatie is opgericht door dirigent Jaap van Zweden en zijn vrouw Aaltje, nadat ze een kind met autisme kregen. De coördinator van de stichting, Mathieu Pater, doet wetenschappelijk onderzoek naar de inzet van muziektherapie bij kinderen en jongeren met autisme.

Liedjes

Radio

Autilook Radio

Radio-interview "Verstrikt in details" met wetenschappers Jaap Brand en Annemiek Koster - 6 november 2013

 
Voelen

Betekenis

Interpretaties, associaties en betekenissen die opdagen bij de zomereik

"Autisme is bij uitstek een label waarachter een breed spectrum aan ‘uitingsvormen’ schuilgaat. Zoals het label ‘zomereik’ en de boomkaart die daarbij hoort enkel iets zegt over grootte, vruchten, aard van de grond… maar niets over de kwaliteit van zijn schaduw, zo zegt het label ‘autisme’ ook niets over wie de mens is die dit label heeft gekregen." (Sofie Sergeant)

(Zintuiglijke) prikkelverwerking

De Stilte Stoel bij de kapper

Naar de kapper gaan is voor sommige mensen met autisme lastig. Je kunt last hebben van allerlei prikkels: er wordt aan je gezeten, je kan pijn ervaren bij het wassen, kammen of knippen, overal zijn spiegels, er hangen allerlei geuren in de ruimte en het is warm. En dan lijkt het kletspraatje er ook nog eens bij te horen. “Wat doe je eigenlijk in het dagelijks leven?” of “En, ga je nog op vakantie dit jaar?” Sommige mensen zitten echter helemaal niet te wachten op dat verplichte praatje met de kapper. Daarom zijn er in steeds meer plaatsen kappers die een stilte stoel aanbieden. 

Op de website van Indebuurt.nl staat een artikel over Arnhemse kappers die een stiltestoel aanbieden. Een ander artikel gaat over een kapper in Utrecht die eveneens een stiltestoel heeft.

Kappersketen Cosmo heeft door het hele land vestigingen met een stiltestoel.

 
Doen

Spel en Actie

Spellen

  • Spel 'Een Steekje Los?'.
    Het spel 'Een Steekje Los?' heeft diverse uitbreidingssets, waaronder een uitbreidingsset autisme.
     
  • Spel 'Ik ben speciaal'.
    Het spel 'Ik ben speciaal' is een spannend spel voor 2 tot 6 spelers, vol humor en spanning, waarmee je met jongeren met autisme speels de kernbegrippen van “Ik ben speciaal” zoals binnenkant, buitenkant, talenten, beperkingen en autisme, verkent. Het ‘Ik ben speciaal’-spel is er voor normaal begaafde jongeren tussen 10 en 16 jaar, maar kan eveneens gespeeld worden met jongeren met een licht verstandelijke beperking uit de leeftijdsgroep 14 tot 18 jaar.
     
  • Spel 'Autisme Op Je Bord'.
    Autisme Op Je Bord nodigt je uit om op een interactieve wijze met de ander in gesprek te gaan. De bedoeling van Autisme Op Je Bord is met jezelf en anderen in gesprek te gaan over wat de diepdoordringendheid van het autisme precies inhoudt. Hoe kan ik vanuit het kijken naar gedrag ontdekken welke oorzaken aan datzelfde gedrag ten grondslag liggen?
    Het samenspel tussen de coach-kaarten en het bord leidt ertoe dat er op interactieve wijze een diep-doordringend beeld wordt gevormd van de manier waarop het autisme voor de persoon in kwestie zich uit en welke positieve intenties hieraan ten grondslag kunnen liggen.  
     
  • Autism - playing with impulses.
    Anne Ligtenberg ontwierp dit spel om autisme op een intuïtieve manier te kunnen uitleggen aan kinderen van een autistische ouder. Anne studeerde cum laude af bij de Design Academy Eindhoven met dit project.

Theater

  • Theaterwerkplaats Kazou is een leer-werkplaats voor mensen van alle leeftijden met een vorm van autisme die houden van theater. Lessen in dans, drama en muziek worden gecombineerd met werk of dagbesteding in een theateromgeving. Maar ook lessen volgen als hobby of vrije tijd is mogelijk. Kazou is uniek in Nederland omdat het autisme en theater met elkaar verbindt om zo het beste uit elke deelnemer te halen.
     
  • Theatergroep Bint heeft een theatervoorstelling gemaakt over autisme op de werkvloer.
    Zijn we eigenlijk niet allemaal anders? En moeten we dáár niet gewoon mee leren omgaan? Op de werkvloer zijn psychische kwetsbaarheden vaak een taboe. Met de voorstelling Aut of Office wil theatergroep Bint hierin verandering brengen. De theatergroep speelt graag op locatie: bijvoorbeeld in het personeelsrestaurant, een grote vergaderzaal of auditorium. Meer info of boekingen: info@theatergroepbint.nl. Op YouTube is hun liedje ‘Iedere werkgever zoekt een autist’ te beluisteren.
     
  • Fabian Franciscus is een cabaretier en acteur, en heeft MCDD. Hij zet zich in om misverstanden en vooroordelen over autisme bespreekbaar te maken. In zijn theatertour 'Vlafeest' vertelt hij openhartig en met veel humor over wat het hebben van autisme in zijn leven betekent.

Kunst

De UNIT Academie is een Nijmeegs atelier en (kunstzinnige) dagbesteding voor mensen met beeldend talent. Deelnemers hebben een vorm van autisme of aanverwante problemen.

Laura Brouwers (pseudoniem Cyarin) heeft autisme. Ze is tekenares, haar tekeningen zijn wereldwijd populair en op Instagram heeft ze circa 1,5 miljoen volgers.

Beleving

Het Autisme Belevings Circuit is een workshop waarin de deelnemers ervaren hoe het kan zijn om autisme te hebben. Je ervaart wat een intense prikkeling van je zintuigen met je doet, en hoe je reageert als de omgeving niet aansluit bij jouw eigen manier van denken. Dit confronteert je met je eigen denkpatronen en opvattingen en geeft je inzicht in belastbaarheid en (on)mogelijkheden. Het hele proces wordt door de deelnemers als verrassend ervaren en maakt de deelnemers bewuster van de werking van hun eigen brein, zintuigen, gedachten en gedrag. Het Autisme Belevingscircuit is ontwikkeld door het Belgische Autisme Centraal.

De Autisme Belevings Wandeling maakt je op een verhalende wijze bewust van de psychische en sociaal-emotionele verschillen tussen mensen. Een diversiteit die je soms niet voor mogelijk had gehouden en nu herkent bij jezelf, je kind, je partner, je leerling, je werknemer of je client. De natuur waarin gewandeld wordt, biedt hiervoor verrassende voorbeelden. Al lopend ga je natuurlijke verschillen zien en beter naar waarde schatten. 

De Autisme Experience zet zich in voor een actieve dialoog rondom autisme. Door middel van events, activiteiten en in de toekomst met een eigen belevingscentrum creëren zij een verbinding tussen; mensen met autisme en mensen die autisme beter willen leren begrijpen. 
Informatiefilmpje op YouTube

 

 

Technologie

Technologie, zoals apps en andere digitale oplossingen, nemen een steeds grotere plek in ons leven in. De meeste mensen maken gebruik van een computer, tablet of smartphone. Het zal dus niet verbazen dat veel innovatie zich juist op het inzetten en benutten van technologie richt. Dit is zeker het geval in de autismesector, aangezien veel mensen met autisme graag en veel gebruik maken van digitale communicatie en techniek.

Apps

Er worden steeds meer apps ontwikkeld om mensen met autisme te helpen bij zelfstandig leven. De apps vergroten de zelfredzaamheid en eigen regie van mensen met autisme. Er zijn apps op allerlei gebieden: wonen, werken, gezondheid, sociale contacten etc. Een selectie (de apps zijn niet door ons getest op bijv. gebruiksgemak en autismevriendelijkheid).

Online (zelf)hulpplatforms

  • Quli: internetplatform dat gebruikers zelfredzaam maakt en preventieve hulpmiddelen biedt. 

Autimakercafé

Roland Angenent heeft in 2017-2018 geprobeerd een 'Autimakercafé' van de grond te krijgen: een ontmoetingsmogelijkheden voor 'makers' met autisme in Arnhem. Op dat moment was er te weinig belangstelling. Op de website schrijft Roland:  'Als er autistische Makers zijn die de behoefte hebben om elkaar te ontmoeten dan wil ik wel weer iets organiseren, maar dan moet er wel een duidelijke vraag zijn van tenminste vijf makers die elkaar regelmatig willen ontmoeten. Dus als je een maker bent en je wilt graag iets doen met andere makers, mail me dan op roland@krekelautismecoaching.nl.'

 

(Beeldvormings)campagnes

Autisme Ten Top organiseerde in 2011-2012 een beeldvormingscampagne over autisme en werk. Met deze beeldvormingscampagne wilden de initiatiefnemers werkgevers laten kennismaken met mensen met autisme als potentiële werknemers, stigma’s rondom autisme doorbreken en tegelijkertijd laten zien hoe zij mensen met een vorm van autisme optimaal kunnen inzetten binnen hun bedrijfsproces. Autisme Ten Top was een initiatief van enkele mensen met autisme (o.a. Jaap Brand en Carlo Post) samen met mensen zonder autisme. Autisme Ten Top is gestart als netwerk van enkele betrokken mensen, en na enige tijd een stichting geworden. Weer enige tijd later (in 2017? ) is de naam van het netwerk verandert naar Autperforming.

Speciale dagen en weken

Autismeweek: In deze week vraagt de Nederlandse Vereniging voor Autisme (NVA) aandacht voor de ongeveer 190.000 mensen met autisme in ons land. 

Wereld Autisme Dag / World Autism Awareness Day (2 april): De VN riep op 2 april 2008 Wereld Autismedag in het leven. Organisatoren van de Wereld Autisme Dag in Nederland zijn het Autismefonds en de Nederlandse Vereniging voor Autisme. 

Autistic Pride Day, ook wel Neurodiversity Pride Day genoemd (18 juni). De 'Neurodiversity Pride Day' wordt jaarlijks gevierd op 18 juni en staat in het teken van trots en aandacht voor de meerwaarde van neurodiversiteit in onze samenleving.
De dag belicht de positieve kanten van neurologische variaties als autisme, dyspraxia en adhd en wordt jaarlijks gevierd in de Verenigde Staten, Israël, Nederland en het Verenigd Koninkrijk.

Blauwe Zondag Tilburgse Kermis: Blauwe Zondag is een dag speciaal voor mensen die van de kermis houden, maar die alle prikkels die een ‘normale’ kermis met zich mee brengt als minder prettig ervaren. Blauwe Zondag biedt een prikkelarme kermis zonder geluid- en lichtprikkels tijdens de eerste zondag van de Tilburgse Kermis.

Autism sunday (tweede zondag van februari): 'Autism Sunday' is de internationale gebedsdag voor autisme en het aspergersyndroom (International Day of Prayer for Autism and Asperger Syndrome) en valt jaarlijks op de tweede zondag van februari. 'Autism Sunday' werd voor het eerst gehouden in 2002 in het Verenigd Koninkrijk. Sindsdien wordt deze dag internationaal ondersteund door invloedrijke politici en kerkleiders (waaronder de paus). Op deze dag eren kerken over de hele wereld kinderen en volwassenen met autisme.

 

Organiseren

Belangenverenigingen/ patiëntenverenigingen/ ouderverenigingen

Meer belangenorganisaties zijn te vinden via Watvindik --> kies de rubriek 'Rechten en belangen' in het zoekveld.

Organisaties en initiatieven vanuit de autismegemeenschap zelf

Landelijke en regionale samenwerkingsverbanden

Autisme Netwerk Groningen

Autisme Expertise Netwerk Drenthe

Autisme Kennisnetwerk Overijssel

Samenwerkingsverband Autisme Gelderland

Netwerk Autisme Gooi en Vechtstreek

Autisme Amsterdam

Autisme Netwerk Zuid-Holland Noord en Midden Holland

Autisme Netwerk Zuid-Holland Zuid

Autisme Netwerk West-Brabant

Samenwerkingsverband Autisme Zuid-Oost Brabant

Overige organisaties

Vanuit Autisme Bekeken is een expertiseteam op het gebied van autisme en inclusieve samenleving. 

FANN (Female Autism Network of the Netherlands) is een landelijk interdisciplinair netwerk voor professionals die zich inzetten voor de verbetering van diagnostiek en behandeling van meisjes en vrouwen met een autisme spectrum stoornis (ASS).

 

Werken

WerkWeb-Autisme is een online tool en wegwijzer voor studie en werk bij autisme. Mensen met autisme kunnen op de site een persoonlijk ontwikkelprofiel aanmaken, en dit vertalen naar studie en werk. Ook is op de site veel informatie te vinden over studeren en werken met autisme.

Werkgevers en detacheerders specifiek voor mensen met autisme:

Vooral technische bedrijven (Philips, DAF, ASML) zijn op zoek naar werknemers met autisme.

Symposium SamenWerken met Autisme

Op 4 april 2017 hield de afdeling Psychiatrie van het Radboudumc te Nijmegen het symposium 'SamenWerken met Autisme'. Van alle lezingen zijn video-opnamen gemaakt. Deze zijn via de website te bekijken.

 

 

Doen: bestanden

Image icon autisme_en_werk_startfoundation_poster_kleur_2014.jpg
Discussiëren

Discussiegroepen en fora

Fora

LinkedIn

Op LinkedIn bestaan meerdere discussiegroepen rondom autisme. Gebruik de zoekterm 'autisme' of 'autism' om ze te vinden.

  • De LinkedIn-groep Autisme Ten Top is een actieve groep, waar regelmatig nieuws op het gebied van autisme bij volwassenen langskomt, ook vaak m.b.t. werken en autisme.
  • De LinkedIn-groep Autisme is een open discussiegroep voor iedereen die iets met autisme heeft en daarover wil discussiëren of kennis en informatie delen met anderen. Zowel gericht op autisme bij volwassenen als kinderen.
  • De LinkedIn-groep van FANN (Female Autism Network of the Netherlands) is een groep specifiek gericht op autisme bij vrouwen en meisjes. Aan de groep nemen professionals en ervaringsdeskundigen deel.
 
Doen

Onderzoek

De Academische Werkplaats Autisme (2.0) is een samenwerkingsverband van verschillende partijen die betrokken zijn bij autisme, zoals (organisaties van) mensen met autisme en hun naasten, hulpverleners en andere praktijkprofessionals, onderzoekers en beleidsmedewerkers. In een Academische Werkplaats worden wetenschap, praktijk en ervaringsdeskundigheid met elkaar verbonden. AWA 2.0 is een vervolg op en fusie van de twee voorgaande Academische Werkplaatsen Autisme: "Reach Aut" en "Samen Doen".

Het Nederlands Autisme Register is een unieke database met cijfers over autisme. Het NAR is opgericht door de Nederlandse Vereniging voor Autisme (NVA) in samenwerking met de Vrije Universiteit Amsterdam (VU).

Het landelijk expertisenetwerk Autisme Jonge Kind is een netwerk van professionals met expertise op het gebied van autisme bij jonge kinderen.

FANN: Female Autism Network of the Netherlands is een landelijk interdisciplinair netwerk voor professionals die zich inzetten voor de verbetering van diagnostiek en behandeling van meisjes en vrouwen met autisme en een gemiddelde intelligentie of hoger. Ook ervaringsdeskundigen nemen deel aan dit netwerk.

CASS18+ (Consortium Autisme Spectrum Stoornissen bij Volwassenen) is een hulpverlenersnetwerk dat zich inzet voor verbetering van de diagnostiek en behandeling van autisme bij volwassenen in Nederland.

Proefschriften met een niet-medische invalshoek:

Leni van Goidsenhoven promoveerde in 2017 op 'Autisme in veelvoud: het potentieel van life writing voor alternatieve vormen van subjectiviteit'. Een proefschrift over autisme en autobiografie.
Blog van Tistje over dit proefschrift.

Berend Verhoeff promoveerde in 2015 op het proefschrift 'Autism's anatomy: A dissection of the structure and development of a psychiatric concept'.

 

Gerelateerd onderzoek

Autism self-advocacy in the Netherlands: past, present and future

Nothing about us, without us: A case study of a consumer-run organization by and for people on the autism spectrum in the Netherlands

Personalisation, self-advocacy and inclusion: An evaluation of parent-initiated supported living schemes for people with intellectual and developmental disabilities in the Netherlands

Supporting young adults on the autism spectrum towards independence: Lessons from the Netherlands

 

Onderzoek: Bestanden

PDF icon Van den Bosch et al. (2018) Nothing about us, without us (...)
PDF icon Reindl et al. (2016) Personalisation, self-advocacy and inclusion: An evaluation of parent-initiated supported living schemes ..
PDF icon Waltz et al. (2016) Supporting young adults on the autism spectrum towards independence: Lessons from the Netherlands
PDF icon Waltz et al. (2015) Autism self-advocacy in the Netherlands: past, present and future
PDF icon Presentatie Karin van den Bosch over Academische Werkplaats Autisme
Colofon

Contact

Het is voor ons een uitdaging om elke boom up to date te houden. Gelukkig worden we hiervoor bijgestaan door een team van betrokkenen bij elke boom. Het gaat om experts, mensen met  kennis en/of ervaringsdeskundigheid mbt het thema. Dankzij hen blijven we scherp en kunnen we blijvend aanvullen.

Als u tips heeft voor extra betrokkenen, ziet u zelf iets dat niet (meer) klopt of wilt u iets aanvullen: heel graag via sofie.sergeant@disabilitystudies.nl.

We willen met onze les- en studiematerialen niet volledig zijn: dat is eenvoudigweg niet mogelijk. Soms moet je de brug bouwen terwijl je erover loopt en dat is wat we proberen doen. 

 

Betrokkenen

Ontwerp en inhoud les- en studiemateriaal Autisme: Karin van den Bosch

Ontwerp en inhoud prezi's Caspergers' Magazine: Sofie Sergeant i.s.m. Casper Boot en Alice Schippers en met dank aan Els Ronsse.
Ondertiteling prezi Caspergers' Magazine: Karin van den Bosch

Met dank aan iedereen die ons een mailtje heeft gestuurd met boeken, links naar filmpjes etc.