Noem het een legende, noem het een fabel, maar voor mij is er geen raker verhaal dan dat van de raaf en de wolf.
De majestueuze, krachtige en weergaloze verschijning van de wolf, representeert kracht, loyaliteit, vrijgevigheid, goede communicatie en het bewustzijn van het belang van sociale verbanden.
De raaf lijkt soms, in mijn ogen geheel onterecht, in de schaduw van de wolf te staan. Hij lijkt minder krachtig en tot minder in staat, maar laat zijn kleine postuur je niet van de wijs brengen. Er is bijna geen intelligenter dier op aarde en wie niet sterk is...
Sterker nog: De wolf is, tijdens de jacht, voor een groot deel afhankelijk van de raaf en andersom. Om een prooi te lokaliseren, rekent de wolf op het speurwerk en intellect van de raaf. De raaf maakt vervolgens dankbaar gebruik van de kracht van de wolf, waarna de dieren samen hun diner nuttigen in wederzijdse waardering.
In het voorjaar van 2017, tijdens mijn bachelor opleiding 'Gezondheidswetenschappen' aan de Vrije Universiteit in Amsterdam, stuitte ik op de stage die werd aangeboden door Disability Studies in Nederland. Ze waren op zoek naar een student die kwalitatief onderzoek zou verrichten naar de effecten van het participatievideo project dat in het leven was geroepen naar aanleiding van de nieuwe participatiewet.
Tijdens het videoproject werden een aantal deelnemers met een (arbeids-)beperking zelf producent, regisseur en acteur in een video waarin zij toonden wat hun kwaliteiten waren. De taak van de student was in dezen om te onderzoeken of het project tot de gewenste resultaten heeft geleid als het aankomt op participatievergroting en stigmareductie.
Sinds 2015 ga ik jaarlijks op vakantie met een groep jongeren met een meervoudige beperking. Deze stage leek mij daarom ontzettend interessant en ik stuurde direct mijn cv en motivatiebrief. Enkele dagen later zaten Lieke Peters en ik samen bij ‘de Postkamer’ in Nijkerk. Een café/restaurant/bakkerij/atelier waar ongekend getalenteerde werknemers rondliepen. Hier werkten ook drie van de deelnemers aan het videoproject die ik zou gaan interviewen.
Enkele weken later was het zo ver: Ik liep, gewapend met mijn laptop, pen, papier en opnameapparatuur bij de postkamer naar binnen. Ondanks de zenuwen (van mijn kant én die van de drie heren die ik zou interviewen) werden de individuele interviews al snel ontzettend inspirerende gesprekken.
Ik leerde dat één van de heren een grote droom had: in een heuse bakkerij bakken met een bekende televisie chef, zoals Rudolf van Veen of Robert van Heel Holland Bakt. Een ander vertelde mij dat hij virtuoos orgel speelt en de derde maakte de lekkerste tomatensoep uit de gehele omgeving en uitte zijn tevredenheid over zijn huidige situatie bij ‘de Postkamer’. Maar wat nog veel meer duidelijk werd, was het belang van inclusief participatief onderzoek.
De interviews smaakten naar meer, waarna ik nog een focusgroep met de drie heren organiseerde. Door middel van leuke spelletjes en open gesprekken kwamen ook de drie heren nader tot elkaar.
Ze kwamen met geweldige ideeën om dergelijke projecten - zoals het videoproject waar zij aan deelnamen – nóg beter uit te voeren in de toekomst. Dat varieerde van simpele kleine aanpassingen, tot grootse plannen, zoals een platform maken om hun video’s ook aan de tweede kamer te tonen. Ze zijn zich, met name door het video project, meer bewust van hun eigen kwaliteiten en willen deze graag met de rest van Nederland delen:
“Dat vind ik zo mooi bij sommige mensen die dan hoger opgeleid zijn; die zien dat niet, dat er voor alles een oplossing is. Die zien meer probleem, probleem en die denken niet aan de uitkomst. En dan help ik ze ermee en dat is het: oh ja en dan is het ook mooi dat je als persoon, dat je dat kan doen ermee.”
Sindsdien bekleden de wolf en de raaf beiden mijn schouders. Een constante herinnering aan het feit dat we elkaar nodig hebben, allemaal.
Open je ogen en leer van elkaar, er is niets mooiers dan dat.
Ps: In november 2017 heb ik meegewerkt aan het organiseren van het congres ‘The Art of Belonging’ waar ik het genoegen had om twee van de heren weer te zien en spreken.
Eén van hen toonde mij een boek vol foto’s waarop hij samen met TV Chef Robert een taart bakt. Samen met de andere jongen sloot ik in de lobby van het hotel het congres af: samen achter de piano een duet zingend.
Noëlle van den Heuvel is projectmedewerker bij DSiN. Daarnaast is ze masterstudent aan de Vrije Universiteit Amsterdam bij de studies Health Sciences en Philosophy.