Een stap naar inclusief onderwijs. Factoren van belang bij het creëren van inclusief onderwijs; een kwalitatieve studie

Samenvatting

Recentelijk is gebleken dat onder mbo-scholen een grote terughoudendheid heerst om studenten met een beperking aan te nemen. De scholen hebben tegenwoordig zorgplicht en moeten ervoor zorgen dat een leerling op een juiste plek terechtkomt. Er zijn onvoldoende speciale mbo-scholen ter beschikking, dus mensen met een beperking moeten terecht kunnen op een reguliere mbo-school. Daarom is het creëren van inclusief onderwijs van belang. Dit houdt in dat alle leerlingen, met of zonder beperking, volledig en actief moeten kunnen deelnemen in het reguliere onderwijs en waarbij de leerlingen zich gewaardeerd en geaccepteerd voelen in de school. In dit onderzoek is gekeken welke factoren een rol spelen bij het haalbaar maken van inclusief onderwijs volgens docenten.

In deze studie is gekeken naar de gedachten over en ervaringen met inclusief onderwijs van docenten werkzaam op de mbo-school Helicon te Geldermalsen. Helicon biedt verschillende opleidingen met betrekking tot Dier en Groen. In dit onderzoek is gebruik gemaakt van de keuzemodule Zorg en Dier. Er is specifiek gekozen voor deze opleiding, aangezien deze zich zowel richt op de begeleiding van mensen met een zorgvraag als op de verzorging van dieren. Hierdoor bestaat er een grote kans dat de respondenten dergelijke ervaring hebben met leerlingen met een lichamelijke of verstandelijke beperking.

De vestiging in Geldermalsen is al eerder actief geweest met betrekking tot inclusief onderwijs. Zij hebben zogenaamde CliëntColleges ontwikkeld. Hierbij is het de bedoeling dat mensen met een beperking werkzaam op een zorgbedrijf samen met leerlingen van het mbo, colleges voorbereiden. Het geven van CliëntColleges behoort tot het project ‘Inclusieve Gemeente Geldermalsen’. Met behulp van dergelijk inclusief onderwijs is het mogelijk om een stap dichterbij de inclusieve samenleving te komen.

Daarom luidt de onderzoeksvraag: ‘Welke factoren spelen volgens docenten van Helicon een rol bij het creëren van inclusief onderwijs op een mbo-school?’

Doelstelling

Het doel van het onderzoek is om inzicht te krijgen in factoren die een rol spelen bij het includeren van mensen met een beperking, die bijvoorbeeld werkzaam zijn op een zorgbedrijf, op een mbo-school. Deze factoren kunnen gezien worden als mogelijke succesfactoren of als belemmeringen en tonen aan welke aspecten volgens docenten nodig zijn om inclusief onderwijs haalbaar te maken. Inzichten uit dit onderzoek kunnen bijdragen aan een overzicht van factoren die een rol spelen bij inclusief onderwijs volgens docenten.

Methode

In dit onderzoek is gebruik gemaakt van een kwalitatief onderzoeksdesign met semi-gestructureerde interviews. Er zijn zes respondenten, waarvan vier vrouwen en twee mannen, geselecteerd die werkzaam zijn op de school Helicon te Geldermalsen. Aan de hand van een topiclijst, die is opgesteld door middel van literatuur en intuïtie, is informatie verzameld over de houding van docenten ten aanzien van inclusief onderwijs. Tevens zijn de benodigdheden en behoeftes van docenten met betrekking tot inclusief onderwijs achterhaald. De interviews duurden ongeveer drie kwartier en zijn opgenomen met behulp van een smartphone. Deze opnames zijn vervolgens volledig uitgetypt en met behulp van het programma MAXQDA gecodeerd.

Resultaten

Uit de interviews is gebleken dat er een onderscheid gemaakt kan worden tussen docent-gerelateerde en school-gerelateerde factoren. Deze factoren zijn beide van invloed op de houding ten aanzien van inclusief onderwijs. Alle respondenten gaven aan open te staan voor inclusief onderwijs. Wel kwam naar voren dat docenten die ervaring hebben met het begeleiden van mensen met een beperking minder problemen zagen, zij gaven aan dat het een ‘‘kwestie is van doen.’’ De docenten met weinig tot geen ervaring benoemden scholing als een zeer belangrijke docent-gerelateerde behoefte. De schoolgerelateerde factoren kunnen worden onderverdeeld in organisatorische factoren en voorwaarden. Met organisatorische factoren wordt bedoeld dat het systeem met betrekking tot inclusief onderwijs helder en duidelijk doordacht moet zijn. Hiervoor zijn geld en tijd belangrijke aspecten. Daarnaast is het hebben van een fysiek toegankelijke school met een lift uitnodigend voor leerlingen met een lichamelijke beperking en daarom een voorwaarde voor de school.

Conclusie

Al met al staan de docenten van Helicon open voor inclusief onderwijs. Een aantal vereisten zoals scholing, ervaring, duidelijke organisatie en structuur, geld en tijd zijn van belang voor het bereiken van inclusief onderwijs. Om een stap dichterbij inclusief onderwijs op Helicon te komen, zal vooral op deze aspecten ingespeeld moeten worden.

Projectinformatie

Onderzoek in het kader van de bachelorstage Gezondheidswetenschappen, VU Amsterdam.

Periode 29-02-2016 t/m 29-05-2016.

Onderzoekslijn(en)
(Arbeids)participatie
Status
Afgerond
Jaar afgerond
2016

Personen

Onderzoeker(s)/auteurs
Lalè Verkerk
Onderzoekers/projectleden

Lalè Verkerk

Betrokkenen

Lalè Verkerk, bachelorstudent Gezondheidswetenschappen
Stagebegeleider: Minne Bakker
VU-docent: Alice Schippers

Helicon, Geldermalsen

Contact

Minne Bakker
mi.bakker@vumc.nl

Downloads