Door dit document met woord, foto en video en door alle powerpoints die we ter beschikking stellen, kunnen ook de mensen die niet aanwezig waren op ons congres genieten van de sfeer en leren van ons inclusief congres.

Directeur van DSiN Dr. Alice Schippers geeft nader toelichting bij 'The Art of Belonging' in dit filmpje. 

In ons congres zijn personen met een beperking betrokken bij het voorbereiden, het organiseren, het coördineren, het uitvoeren, het uitwerken, het evalueren… In dit filmpje is Alex Naber aan het woord. Hij vertelt ook over hoe het congres mensen het gevoel geeft erbij te horen en dat dit voor hem het allerbelangrijkste is. Enkele tips vanuit onze ervaring met het organiseren van toegankelijke evenementen:

• Organiseer je congres op een plek waar de fysieke toegankelijkheid al gewaarborgd is want dit is het fundament waar je alles op bouwt;
• Als je denkt aan fysieke toegankelijkheid, denk ook aan het podium, de receptie en de lunch (niet enkel op statafels);
• Denk aan de veiligheid van alle aanwezigen op je evenement: Marianne Dijkshoorn en Syan Schaap schreven hierover in deze blog;
• Informeer en bespreek grondig met de managers van de congreslocatie wat de bedoeling, insteek van je congres is;
• Zorg dat je samenwerkt met mensen met een beperking in elke fase van het proces van de congresorganisatie (voorbereiding, coördinatie, op het podium, in het publiek, bij de evaluatie,…);
• Moedig sprekers aan om heldere taal te hanteren;
• Denk samen na over hoe de ervaringskennis van mensen met een beperking het publiek kan bereiken;
• Ga uit van diversiteit in het publiek: we hebben allemaal andere leerstijlen (we leren via luisteren en kijken, maar ook door te bewegen, door te ervaren, door te doen, door te smaken, door te ruiken, door te beleven, door samen te werken, …);
• Een congres is explosie van geluid, beweging, inhoud, ontmoeting… : zorg dus voor stille ruimtes, kamers waar mensen zich kunnen terugtrekken, waar mensen even kunnen rusten;
• Organiseer een support-bar© in nauwe samenwerking met mensen met een beperking: meer tekst en beeld hierover in volgend thema.
• Tot slot, maar niet onbelangrijk: "Het hebben van geld om deel te nemen aan een conferentie is net zo belangrijk als toegang hebben tot de informatie die erbij hoort. Hoewel veel academici financiering van hun universiteit kunnen aanvragen om deel te nemen aan conferenties in hun eigen land en in het buitenland, zijn veel mensen met een verstandelijke beperking die betrokken zijn bij inclusief onderzoek niet rechtstreeks in dienst van een universiteit en hebben ze geen toegang tot automatische financiering voor conferenties. Bovendien zijn veel mensen met een verstandelijke beperking in slechtbetaalde, deeltijdbanen als ze überhaupt aan het werk zijn (Emerson et al. 2011; KNPD 2011) en het is onwaarschijnlijk dat ze alle verdiensten zelf kunnen bekostigen." Vertaald uit: Anne-Marie Callus (2017) Making disability conferences more actively inclusive, Disability & Society, 32:10, 1661-1665, p. 1664.  
  Op ons congres trachtten we hier een antwoord op te bieden door mensen met een beperking de kans te geven om als vrijwilliger mee te werken op ons congres (en zo gratis deelname te bekomen) en door hen een verlaagd tarief aan te bieden. 

We creëerden een congresboek met blanco ruimte voor je eigen gedachten, woorden en tekeningen. De aanwezige congresgangers konden kiezen of zij een versie in papier wilden en/of een digitale versie. Voor mensen met een visuele beperking bleek het handig om niet alleen een pdf-versie beschikbaar te hebben maar ook een doc-versie.

Tijdens ons congres waren er workshops die toegankelijk zijn voor een breed publiek, ook voor mensen die geen Engels spreken of begrijpen. Deze workshops duidden we aan in het congresboek met een verklarend icoon en met het NL symbool. Bij het NL symbool stond dan ook de Nederlandse vertaling van het abstract. Ook het cultureel programma werd in het congresboek in twee talen beschreven. Deze teksten werden ook in de ruimte bij de voorstelling of tentoonstelling opgehangen.

De meer academische workshops en lezingen werden niet aangeduid met een icoon of vertaling in het boek.

Als mensen hulp nodig hadden bij het doornemen van het congresboek - bijvoorbeeld bij het maken van keuzes - konden zij terecht bij de suport bar om ondersteuning te vragen.

Duurzaamheid is voor ons een belangrijke waarde. We wilden een congresboek creëren dat achteraf een naslagwerk wordt met persoonlijke notities. Mensen konden in hun congrestas zelf bepalen wat ze er in stopten en of ze een papieren congresboek zinvol achtten. Hierover meer in 'thema 4: Pimp your bag'.

Het recht hebben om erbij te horen, dat is niet voldoende. We hebben plekken nodig waar we ons goed en geborgen voelen. We hebben ruimtes nodig waar we kunnen floreren en bijdragen. Tijdens ons congres hebben wij getracht deze ruimte te creëren. In het hotel CASA hotel vond DSiN een welkome plek. Met creatieve en inspirerende workshops willen we iedereen toegang geven tot kennis via woord, beeld, stem, muziek, dans, film en ontmoeting. Hoe belangrijk dit is wordt in dit filmpje door Prof. Dr. Tobias Büchner mooi toegelicht. Er waren niet alleen creatieve workshops maar er was ook een door DSiN ingericht cultureel programma. Dit programma was voor iedereen toegankelijk en bestond uit verschillende tentoonstellingen/voorstellingen:

• United by Music, All star band zong voor ons de Blues!
  Soms was de muziek rustig maar soms was de muziek heel heftig en aanwezig. Voor sommige mensen was het dus belangrijk om verwittigd te worden, voldoende afstand te kunnen nemen en niet te hoeven ondergedompeld worden. Voor mensen met auditieve beperkingen zou je een tolk simultaan de muziekteksten kunnen laten vertalen, of de teksten projecteren, of het ritme live laten dansen. Dit moet goed voorbereid worden en de nummers moeten op voorhand bekend zijn bij de tolken. Met de All star band is dit laatste niet evident want zij vinden het fijn om op het moment zelf hun nummers te kunnen kiezen, afhankelijk van de sfeer en de reactie van het publiek. Wat voor de één goed werkt, werkt niet per se goed voor de ander. Op voorhand ook hierover goed doorpraten is goud waard. De muzikanten waren niet alleen aanwezig op het podium maar zij konden deelnemen aan het volledige programma van het congres. United by Music is een live band die ter plaatse - afhankelijk van de sfeer en de mood - beslist welke nummers ze brengen. Stel dat de band toch op voorhand de playlist vastlegt, dan je 'sign dancers' mee op het podium de muziek laten tolken, zowel met handgebaren als met ritmische dans. Op Sencity 2018 - georganiseerd door Possibilize - zagen we fantastische sign dancers aan het werk. We laten u even meegenieten in dit filmpje. Als je meer interesse hebt in het toegankelijk maken van muzikale events voor iedereen, dan raden we je dit document aan: ons toegestuurd door Ronald Ligtenberg, CEO van Possibilize.
  www.unitedbymusic.nl 
   
• Michel. Acteur verliest de woorden. Film 
  Michel van Dousselaere (Gent, 1948) is acteur. In 2014 is bij hem een zeldzame vorm van progressieve afasie ontdekt, een hersenaandoening die het spraakcentrum aantast. In de documentaire Michel is te zien hoe hij omgaat met het verlies van zijn woorden en daarmee van het vak dat hij al zo lang uitoefent. Op ons congres werd een preview van 30 minuten (engels ondertiteld) vertoond in aanwezigheid van de acteur en de filmmakers. Hier vind je meer informatie over de film.
  Dit rustige intieme moment op ons congres werd door de aanwezigen ontzettend geapprecieerd. Het publiek kwam geëmotioneerd uit de zaal. Met beeld, geluid en ondertiteling was de film voor velen toegankelijk. 
   
• Robin Hood, Broeder Tuck, terug naar de bossen? Theater, Live voorstelling in het Tekenlab
  Jan Troost & zijn companen willen midden in de samenleving thuis zijn. Zij ijveren voor goed onderwijs, een goede woning, werk, gezondheidszorg, privacy,... in de samenleving, voor mensen met een beperking, voor iedereen. Op ons congres heetten Robin Hood en Broeder Tuck de mensen welkom en wijzen de weg naar de Support Bar: de bar waar iedereen kan gaan hangen, een praatje maken, of vragen om hulp. Robin Hood en Broeder Tuck boden de gasten ook een plek aan in het Tekenlab waar in alle rust kon getekend en gesproken worden over:  wat maakt dat je je hier of ergens anders thuis voelt? Wat is ‘belonging’ voor jou? 
  Hier lees je meer over de ervaringen van Jan Troost in zijn blog.
  www.terugnaardebossen.nl 
   
• Het Tekenlab dat we inrichtten op ons congres is geïnspireerd op het tekenlab als creatieve onderzoeksmethode, ontworpen door Sofie Sergeant. Het geeft de mogelijkheid aan mensen om zich anders uit te drukken dan via het woord. Zo krijgen we ervaringsverhalen die we anders niet of moeilijker zouden ontdekken. In dit StopMotionFilmpje krijg je een idee van hoe het Tekenlab wordt georganiseerd en waarom.
   
• Ik ben, dus ik hoor erbij
  Margriet van Kampenhout bracht tijdens het congresdiner haar live voorstelling over de kunst van het ‘erbij horen’ door mensen die zichzelf durven zijn. In dit filmpje vertelt Margriet over haar bijdrage aan ons congres en over de inhoud van haar verhaal die ze ons vertelde. Het verhaal van Margriet werd in het Engels voorgedragen. Dit verhaal is gefilmd door Jan Troost en hier te bekijken. Door op het balkje onder de video te klikken, krijg je de Engelse ondertiteling te zien. Hier kan je de film bekijken met Nederlandstalige ondertiteling. Voor de mensen die geen goed Engels konden was er op de avond zelf een papieren versie van de tekst in het Nederlands uitgeprint. Er was ook een papieren versie van de Engelse tekst beschikbaar voor mensen met een auditieve beperking. 
  www.argentaconsult.nl 
   
• De reiziger en de reproductie
  Belgisch kunstenaar Saar De Buysere onderzoekt nieuwe technieken en werkt met niet-evidente materialen. Als een stadsplanner of architect brengt ze verschillende elementen samen. Zo ontstaat er iets van een ideale omgeving, een plek waar je je thuis zou kunnen voelen, die ontspanning uitstraalt. De tentoonstelling met de werken van Saar De Buysere waren tijdens het congres te bewonderen in het hotel CASA. Ook na het congres stelde het hotel de werken tentoon tijdens de maanden januari en februari 2018.

  Voor DSiN ontwierp De Buysere de bomen, die structuur en beeld geven aan de studie- en lesmaterialen op de website van DSiN. Elke maand belicht het Kennisplein Gehandicaptensector één van onze bomen, zodat ook het brede publiek ervan kan meegenieten. Hier vind je het overzicht van de reeks op het Kennisplein.

  Op basis van de bomen van Saar De Buysere maakte René Krewinkel (www.krewinkelkrijst.nl) de DSiN-cartoonreeks 'Mixed Forest'. 
  De bomen en de cartoons werden tentoongesteld tijdens het congres. Met beelden willen we zo de thema's verbonden aan het vakgebied Disability Studies via beeld duidelijk maken aan het brede publiek. De beelden en de cartoons spreken velen aan en zijn laagdrempelig en grappig.
  www.saardebuysere.blogspot.com 

Om te begrijpen waarom we ons congres hebben ingericht op een inclusieve manier is het belangrijk om het perspectief van Disability Studies goed te kennen. Mocht je hier meer willen over te weten komen, neem dan een kijkje onder 'studie- en lesmaterialen' op onze DSiN-website bij het thema 'About Disability Studies'.

Het interdisciplinaire vakgebied disability studies bestudeert disability als complex maatschappelijk verschijnsel. Disability studies gaat ervan uit dat begrippen die gebruikt worden - zoals ‘beperking’, ‘handicap’, ‘disability’ - sociale constructies zijn, waarvan de betekenissen onderhevig zijn aan veranderingen in tijd, plaats en context. In dit onderzoeks- en onderwijsveld wordt gekeken hoe disability betekenis krijgt en vertegenwoordigd wordt in de maatschappij en hoe veranderingen daarin teweeg gebracht (kunnen) worden. Hoe de samenleving disability ziet, heeft verstrekkende gevolgen voor het leven van mensen en voor de samenleving als geheel. Disability studies erkent beperkingen als gewoon onderdeel van het menselijk leven in al zijn diversiteit. 

Disability studies is gericht op de emancipatie van mensen met beperkingen. Mensen met uiteenlopende beperkingen zijn dan ook vanzelfsprekend betrokken in alle mogelijke rollen. Disability studies heeft tot doel bij te dragen aan de voorwaarden voor een inclusieve samenleving en het daarbij behorende beleid. Het gaat hier om alle levensterreinen, zoals vrije tijd, wonen, scholing, werk en gezondheid. 

“Het is vooral boeiend om te zien dat disability studies zich niet zomaar laat vatten in schema’s. Blijkbaar zijn vooral grensoverschrijdingen en verbindingen tussen de verschillende delen van de schema’s interessant om inzichten te verwerven in de finesses van het vakgebied. Daarmee bewijst dit vakgebied nog maar eens zijn ‘postmoderne status’.” (Van Hove, 2009, p. 173)

Twee filmpjes waarbij we gasten op ons congres vragen naar het Disability Studies perspectief:

• In dit filmpje kan je luisteren naar de inspirerende woorden van Dr. Damian Milton over de diversiteit in de groep van autistische mensen. Mocht je het moeilijk vinden om te beluisteren, dan vind je hier het uitgeschreven interview.
   
• Jac de Bruijn, lid van de Raad van bestuur bij Prisma, vertelt in dit filmpje over ons congres en de belangrijke focus op inclusief onderzoek, en het belang hiervan.

Aansluitend willen we je ook graag kennis laten maken met de principes van Universal Design. Deze principes komen uit de wereld van de architectuur. Het opzet is om gebouwen en openbare ruimtes zo te ontwerpen dat ze toegankelijk zijn voor een zo divers mogelijk publiek.

Toegepast op leren - Universal Design for Learning - betekent dat: leren toegankelijker en uitdagender maken zodat we leerkansen bieden aan een heel verscheiden groep. UDL in een notendop:

1. Bied informatie op verschillende manieren aan. Laat je publiek lezen, luisteren, kijken naar een filmpje en werk met een mindmap bij voorbeeld. 
2. Laat je publiek op verschillende manieren verwerken wat ze geleerd hebben. Laat hen de informatie verwerken tot een poster, een YouTubefilmpje, een Facebookpagina of een klassiek schema. 
3. Betrek het publiek zo sterk mogelijk bij de workshop. Speel in op interesses. Werk met voorbeelden uit hun leefwereld. 

Op de DSiN-website vind je allerlei informatie in woord, beeld en geluid over het thema Universal Design for Learning. Wij hebben onze sprekers gevraagd om deze principes zoveel mogelijk toe te passen in hun lezingen en workshops.

Als we focussen op de evaluaties en reacties die we kregen naar aanleiding van ons congres, dan springt er één facet naar boven: de uitnodigende welkome sfeer. En daar zijn we blij mee. We citeren hieronder enkele reacties. Uit deze reacties blijkt dat dit niet alleen 'leuk' is, maar ook noodzakelijk om echte ontmoeting en indringend leren mogelijk te maken.

"Ik vond jullie enorm behartenswaardig.
Zo'n mooie sfeer op de conferentie. 
Op zichzelf het bewijs hoe fijn het leven kan zijn - als het normaal wordt om af te wijken."

"The people are amazing and so welcoming!"

"That we were free to chose what ever we liked. And that we can have a break when its necessery."

"Geweldige sfeer - diversiteit deelnemers - toegankelijkheid"

"The atmosphere is great! The program, very diverse, a nice blend of practice research etc.... That it is not very large in number of participants gives a "homy" and warm approachable opportunities."

"Accessibility, variety in programs, organization, inspiration."

"The welcome was fabulous, the friendliness and helpfulness of everyone working for this conference was just wonderful!"

"Ambience, community feeling, friendliness. Accessibility in general."

"Uiting geven aan the art of belonging!!"